W przeszłości Pasterka, czyli msza święta odprawiana w nocy z 24 na 25 grudnia, miała nieco inny charakter. W wielu polskich regionach wierni gromadzili się w kościołach o wczesnych godzinach porannych, a msza często trwała znacznie dłużej niż dzisiaj. W niektórych częściach Polski wciąż praktykuje się niektóre zwyczaje, takie jak wielogodzinne kolędowanie przed rozpoczęciem Pasterki.
Zmieniły się również tradycje związane z kolacją Wigilijną. Dawniej pod wigilijnym obrusem kładziono sianko, które miało symbolizować ubóstwo, w jakim narodził się Jezus oraz przypominać o ważnej roli natury i plonów w życiu człowieka. Tradycja ta była szczególnie popularna na wschodnich ziemiach Polski oraz wśród środowisk rolniczych. Sianko na stole miało także symbolizować gościnność, a osoby zasiadające do wieczerzy dzieliły się nim jako znakiem zgody i miłości.
Ponadto, zmieniły się także zwyczaje dotyczące kolędowania. Kiedyś miało formę wędrownych grup dzieci, które chodziły od domu do domu, wyśpiewując świąteczne piosenki. Dzieci przebierały się za postacie z biblijnych opowieści oraz przemierzały ulice z Gwiazdą Betlejemską, często wykonaną własnoręcznie. Dziś ta tradycja wygląda trochę inaczej. Przetrwała jedynie w mniejszych miejscowościach, ale znacznie zubożała na liczbie kolędników oraz na symbolice szopki betlejemskiej.
W niektórych częściach Polski istniał zwyczaj organizowania Białych oraz Czarnych Wigilii. Mimo, że mają dużo wspólnego w nazewnictwie, symbolizowały dwie różne rzeczy. Czarna Wigilia organizowana była w dzień poprzedzający Wigilię Bożego Narodzenia. Miała symbolizować śmierć starego roku liturgicznego, utrzymywała klimat zadumy a także wdzięczności. Z kolei Biała Wigilia była odmianą klasycznej Wigilii. Symbolizowała głęboki szacunek dla postu i modlitwy. Podczas Białej Wigilii wszystkie potrawy przygotowywano z wykluczeniem tradycyjnych dań mięsnych - spożywano głównie ryby, kapustę, kluski z makiem i ziemniaki.
Mimo, że w obecnych czasach Święta Bożonarodzeniowe kojarzą nam się głównie z 24, 25 i 26 grudnia, to dawniej Boże Narodzenie świętowano przez aż 12 dni. Bożonarodzeniowe zwyczaje praktykowano wtedy od Wigilii, aż do Święta Trzech Króli. W tym czasie odbywały się liczne obrzędy, spotkania, kolędowanie, a także zapalano specjalne świece, co miało na celu przyciągnięcie pomyślności w nadchodzącym roku.
Choć wiele z tych tradycji odeszło w zapomnienie, niektóre z nich wciąż są pielęgnowane w mniejszych społecznościach wiejskich lub w rodzinach, które pragną zachować stare, bożonarodzeniowe zwyczaje.
Życzymy Wam zdrowych i wesołych Świąt!
Napisz komentarz
Komentarze